Taşıt tutması/araba tutması nedir? Neden oluşur?
Taşıt tutması göz ve kulak içindeki denge ve hareketi algılayan reseptörler arasındaki çelişkili veriler sonucu oluşur. Beynimiz bir kafa karışıklığı yaşar, ve bedenimizde bulantı, kusma, baş dönmesi, salya artışı gibi rahatsızlık hissi oluşur.
Tarihte ilk olarak Hipokrat tarafından taşıt tutması tarif edilmiş ve gemi yolculukları sırasında yaşandığı gözlemlenmiştir.
Taşıt tutması en sık kimlerde görülür?
En çok muzdarip olan kişiler gebeler, kadınlar ve 2-9 yaş arası çocuklardır.
TAŞIT TUTMASINA KARŞI NELER YAPILABİLİR?
- İlaç dışı öneriler:
- Hangi taşıtta yolculuk yapıyorsanız hareketin en az hissedildiği kısımda olmayı tercih edin.
- Arabada ön koltukta yolculuk etmek
- Gemi yolculuklarında geminin orta kısmı ve aşağıda yer alan kamaralar
- Uçakta pencere kenarı ve kanadın ön kısmına yakın koltuklar
- Trende veya otobüste öne bakan koltuklar
- Aracı siz kullanıyorsanız veya öndeki ufuk çizgisine veya uzaktaki sabit bir noktaya bakarsanız daha az etkilenirsiniz
- Çocuklar için oto koltuğunda yüzü öne gelecek şekilde seyahat etmek faydalıdır.
- Yolculuklarınızı çocuğunuzun uyku saatine denk getirirseniz bunun faydasını görebilirsiniz.
- Aracın sıcaklığını serin tarafta tutun, klima kullanabilirsiniz. Sık sık camları kısa süre açarak temiz hava sağlayın.
- Tıka basa yemek yemek de, 3 saatten uzun açlık da mideyle ilgili şikayetleri artıracaktır. Hafif bir yemekten 1 saat sonra yola çıkmak idealdir. Veya yanınızda çubuk kraker, galeta gibi kuru, hafif atıştırmalıklar bulundurabilirsiniz.
- Arada kısa molalar vererek rahatlama sağlayabilirsiniz.
- Telefon, tablet veya kitap okumak şikayetleri artıracaktır!
- Bütün bunlara rağmen şikayetleriniz varsa mola verin, sırt üstü yere uzanın, gözlerinizi kapatarak kısa süre dinlenin. Rahatladığınızı göreceksiniz.
- Hangi taşıtta yolculuk yapıyorsanız hareketin en az hissedildiği kısımda olmayı tercih edin.
Alternatif Yöntemler: zencefil ve bulantı bantlarının kesin kanıtlanmış etkileri bulunmamakla birlikte faydalı olduğuna dair çalışmalar mevcuttur.
- Bulantı bantları: Anti-nausea bant olarak piyasada bulunan bu ürünler bilekteki akupunktur baskı noktasına basınç uygulayarak bulantıyı engeller. El bileğinin iç kısmında, bilek çizgisinden 3 parmak yukarısına parmağınızla veya bant yardımıyla baskı yaparak uygulayabilirsiniz. Burada önemli olan doğru noktayı bulmak!
- Zencefil: Etkisini nasıl gösterdiği bilinmese de çoğu kişide işe yaramaktadır. Zencefilli şeker veya pastiller şikayetler başlayınca veya yola çıkmadan önce alınabilir. Hatırlatmakta fayda var fitoterapide Zencefili 5 yaşından küçük çocuklara önermiyoruz. Yetişkinler için 1-2 gr’a kadar zencefil öneriliyor.
İlaç tedavisi: Bu kısım sağlık personellerine hatırlatma amaçlı. Lütfen kendi başınıza ilaç kullanmayın. Hele de çocuklar için!
- Skopolamin: Tablet şeklinde de kullanılabilir. Fakat uzun süren gemi yolculukları için yurt dışı yayınlarda transdermal patch şeklinde olan formu önerilmektedir. Çocuklarda kullanılmaz.
- Antihistaminikler: dimenhidrinat, difenhidramin, klorfenirazin gibi sakinleştirici etkisi de bulunan 1. Kuşak antihistaminikler taşıt tutmasında etkilidir. Çocuklarda da kullanılabilen bu etken maddeler olası yan etkiler nedeniyle seçilmiş vakalarda dikkatli kullanılmalıdır.
- Diğer alerji ilaçlarının taşıt tutmasında etkisi yoktur.
- Yatan hastalarda veya kemoterapi sonrası sıkça kullandığımız ondansetron türevi ilaçların da taşıt tutmasına etkisi yoktur.
SON SÖZ: Çocuklar için ilaç dışı önerileri uygulamanızı tavsiye ederim. Alternatif yöntemler de denenebilir. Fakat kendiniz veya çocuğunuz için bunlara rağmen şikayetleriniz devam ediyorsa ilaç tedavisi için hekime başvurmanızı öneririm.
Sağlıcakla kalın.
