Boğaz enfeksiyonları toplumda sık görülür ve sadece %30 kadarı bakteri kaynaklıdır. Bunlar içinde en önemlisi ve tedavi edilmesi gereken Grup A Beta Hemolitik Streptokok (Strep A)’a bağlı gelişen boğaz enfeksiyonudur.
Strep A Nasıl Bulaşır?
Direk temasla veya damlacık yoluyla bulaşır. Öksürük, hapşırık ile etrafa yayılan damlacıklar ve dokunma ile ellerimiz aracılığıyla bulaşır.
Okul çocukları kolay bulaşma açısından risk altındadır.
Strep A dan nasıl korunabiliriz ?
Maske ve sık el yıkama bütün solunum yolu enfeksiyonları gibi strep A’dan korunmak için de etkilidir.
Hasta olan çocukların istirahat etmesi, okula ara vermesi hastalığın yayılmasını engellemek için önemlidir.
Strep A belirtileri nelerdir ?
Strep A en sık boğaz enfeksiyonu şeklinde kendini gösterir. Boğaz ağrısı, ateş, yutkunurken ağrı, boyundaki lenf bezlerinde şişme, karın ağrısı ve kusma ile seyredebilir.
Boğaz enfeksiyonu ile birlikte “kızıl” dediğimiz ciltte tavuk derisi gibi pütürlü ve kızarık görünüme yol açabilir.
Burun akıntısı, öksürük, ses kısıklığı ve gözlerde kızarıklık daha çok viral üst solunum yolu enfeksiyonlarında görülür. Strep A enfeksiyonunda bu belirtiler genellikle görülmez.
Strep A boğaz enfeksiyonu dışında hangi hastalıklara yol açar ?
- İmpetigo (ağız çevresi ve burunda bal rengi akıntı) ,
- Selülit (cilt dokusu enfeksiyonu) ,
- Nekrotizan fasiit (cilt enfeksiyonlarının en ağır şeklidir, halka arasında et yiyen bakteri olarak bilinir) ,
- Nekrotizan pnömoni (akciğer dokusunda harabiyetle giden zatürre)
- Toksik şok sendromu (bakterinin yaydığı toksinlerle hızlı kötüleşme ve şok tablosu gelişir)
invazif strep A enfeksiyonları boğaz enfeksiyonu dışında tüm vücudu ve kanı etkileyen hastalığı belirtir. Hayati tehlikeye yol açabilen ve İngiltere‘de 6 çocuğun ölümüne yol açan tablo buna bağlıdır.
Strep A kimlerde daha sık görülür ?
Her yaşta görülebilmekle birlikte 5-15 yaş arası çocuklar hastalıktan daha çok etkilenir. 3 yaş altı çocuklarda Strep A enfeksiyonu nadir görülür.
Strep A tanısı nasıl konulur ?
Şüpheli durumlarda boğazdan alınan sürüntü örneği ile bakılan hızlı antijen testi 15 dakika içinde sonuç verir. Hızlı antijen testi negatif ise boğaz kültürü kesin tanı için istenebilir.
Strep A tedavisi
Boğaz enfeksiyonu ile birlikte strep A tanısı konuldu ise antibiyotik tedavisi kullanılmalıdır. Hem enfeksiyonun tedavisi hem de ileri dönemde ortaya çıkabilecek kalp romatizması ihtimalini azaltmak için 10 günlük antibiyotik şurup tedavisi gereklidir. Tek doz penisilin iğne ile de tedavi edilebilmektedir.
Çocuğumda Strep A saptandı. Ne zaman endişenmeliyim ?
Strep A ya bağlı boğaz enfeksiyonu tedavi edilmesi gereken bir durumdur. En sık gördüğümüz bakteriyel boğaz enfeksiyonu nedenidir, ve çoğu zaman antibiyotik tedavisiyle komplikasyonsuz düzelir.
İnvazif Strep A enfeksiyonu hızlı ilerleyen ve ani ölüme yol açabilen ciddi bir durumdur. Nadir görülen fakat ciddi sonuçlar doğurabilen bir durumdur. Bu yıl neden daha sık görüldüğünü şu an için bilemiyoruz. Hangi çocukta kötüye gidiş olacağını da kestiremediğimiz için tedaviye zamanında başlamak ve yarım bırakmamak çok önemli. Tedavi başlandıktan sonra da kötüye gidiş açısından belirtileri takip edip gerektiğinde tekrar sağlık kuruluşuna baş vurmak önem kazanmaktaıdr.
Çocuğunuzun;
- genel durumunda kötüleşme,
- nefes darlığı,
- bilinç durumunda bozulma ,
- ciltte kızarıklık ve/veya morarma gibi belirtiler varsa mutlaka acil olarak sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir.
Strep A yeni bir hastalık mı? Neden bu kadar popüler oldu ?
Strep A çok uzun yıllardır bilinen antibiyotik ile tedavi edilebilen bir bakteridir. Bilinen bir antibiyotik direnci olmadığı için penisilin türevi antibiyotiklerle enfeksiyon önlenebilir.
Pandemi sonrası dönemde normalleşme ile birlikte Covid ve influenza gibi viral enfeksiyonlar bu yıl sık görülüyor. Bu hastalıklarla birlikte zayıflayan bağışıklığımız Strep A gibi bakteriyel enfeksiyonlara zemin hazırlayabilmekte, hastalığın beklenilenden daha ağır seyretmesine yol açabilmektedir.
İngiltere’de 6 çocuğun ölümüne sebep olduktan sonra tüm dünyada bu hastalığa karşı daha duyarlı olunması önerilmektedir. Altta yatan sebep kesin olarak bilinmese de diğer ülkelerde de geçtiğimiz yıllara kıyasla invazif strep A sıklığının arttığı bildirilmektedir.
Doktorunuzun uygun gördüğü durumlarda
· Strep A için test yapılması
· Gerektiğinde Antibiyotik kullanımı
· Antibiyotik tedavisinin mutlaka önerilen süre boyunca kullanılması daha da önemli hale gelmiştir.
Yazının buraya kadar olan kısmı bana ait. Bundan sonrasını Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları bölümünden hocamız Prof. Dr. Ergin Çiftçi’nin yazısından aynen aktarıyorum.
Neden böyle yeni bir Strep A sorunuyla karşı karşıyayız?
Enfeksiyon hastalıkları belirli zaman aralıklarında artış ve azalmalar gösterir. Zaman zaman daha saldırgan bir bakteri türü ortaya çıkıp toplumda dolaşmaya başlayabilir. Ancak henüz Strep A açısından böyle bir bilgi bulunmamıştır. En büyük olasılık bir pandemiden çıkmış olmamız, çocukların uzun süre Strep A hastalığı geçirmeden kalmış olmaları, pandemi sonrası enfeksiyondan korunma önlemlerinin kaldırılmasıyla çok sayıda enfeksiyon etkeninin toplumda adeta bir tsunami etkisi yaratmış olması Strep A hastalığının artışına neden olmuş olabilir.
Türkiye olası bir Strep A salgınına hazırlıklı mı?
Ülkemizde bütün hekimler Strep A hastalığı açısından eğitimlidir. “Strep A nedir, nasıl tanı konulur ve nasıl tedavi edilir?” konularında hekimlerimiz yeterince donanıma sahiptir. Diğer taraftan halen toplumda çok ciddi bir virüs enfeksiyonu salgını sürmektedir. İnfluenza, respiratuvar sinsityal virüs (RSV), adenovirüs ve COVID-19 virüsü yaygın olarak görülmektedir. Bu virüs enfeksiyonları bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Sonuçta Strep A ve Pnömokok gibi bakteri enfeksiyonlarına zemin hazırlamaktadır. Bir taraftan da bu enfeksiyonlar nedeniyle sağlık sistemi üstünde çok fazla hasta yükü bulunmaktadır. Bu nedenle bu kadar çok virüs enfeksiyonu arasına girmiş bir Strep A enfeksiyonunun gözden kaçabileceğini unutmamak gerekir. Söz konusu virüsler enfeksiyonları bağışıklık sistemini zayıflatır ve vücutta savunma mekanizmalarını zaafa uğratır. Ardından alınabilecek bir Strep A daha ağır enfeksiyon yapmaya olanak bulabilir.
İngiltere’de başlayan vakalar daha küresel anlamda bir tehdidin işareti olabilir. Bu nedenle ülkemizde de hekimlerin dikkatli olmasında fayda vardır.
Bütün toplumun bu durumdan haberdar olması ve özellikle anne ve babaların çocuklarının önerilen tedaviye verdiği yanıtı izleme ve gerekirse yeniden doktorlarına başvurması sorumluluğu bulunmaktadır.
