İlk yıldan sonra çocuğunuzun büyüme hızı azalır, kilo ve boyu daha yavaş da olsa artmaya devam eder. İlk doğum gününden sonra bebeğiniz artık kendi başına hareket edebilen, yürüyebilen özerk bir birey olmaya başlar. Çocuklar bu dönemde çok hareketlidir, yeni kazandığı becerileri sonuna kadar kullanmak, yürümek koşmak isterler.
Bir yaşındaki çocuk bu dönemde neler yapabilir?
Bebeğiniz büyümeye devam ettikçe gelişen yeni ve heyecan verici beceriler kazanmaya başladığını fark edeceksiniz. Bebekler farklı hızlarda ilerleyebilse de, bebeğinizin bu yaş grubunda ulaşabileceği ortak kilometre taşlarından bazıları şunlardır:
- 15 aya kadar tek başına yürür, sonra koşmaya başlar
- Durur, çömelir ve tekrar ayağa kalkabilir
- Küçük bir tabureye veya sandalyeye oturur
- Tutarak merdivenleri tırmanır
- Müzikle dans eder
- İterek veya çekerek oyuncaklarla oynar
- Blokları üst üste dizerek kule yapabilir
- Elleriyle topu havadan fırlatabilir
- İki ila üç parçalı yapbozları bir araya getirir
- Pastel veya kurşun kalemle karalama yapar ve düz bir çizgi veya daire çizmeyi taklit edebilir
- Çoğunlukla parmakla kendini besler
- Kaşıkla yemeye çalışır (karnını doyuracak kadar beceremeyebilir:) )
- Bardaktan kendi başına su içer
- Giyinmeye yardımcı olabilir ve basit kıyafetleri (çorap, yelek vs) kendi çıkarabilir
- İlk azı (arka) dişler ortaya çıkar
- Gündüz uykusu (şekerleme) kısa da olsa devam eder
- Geceleri 10-12 saat uyuyabilir
Bir yaşındaki çocuk neler söyleyebilir?
Ebeveynlerin, bebeklerinin başkalarıyla etkileşime girebilen sosyal varlıklar olmaya başlamasını izlemesi çok heyecan vericidir.
• Hayvan seslerini ve etraftan duyduklarını taklit eder
• Dört ila altı basit kelime söyler
• 18. ayda 10 ila 15 kelime söyler
• 18 ila 24 ayda basit ifadeler veya iki kelimelik cümleler kullanır (ör. “Anne gel”)
• 2 yıla kadar, 100 veya daha fazla kelime söyleyebilir
• “Bu Ne…?” diye sorar.
• “İstemem, hayır” gibi olumsuz ifadeler kullanır
Bir yaşındaki çocuğum neleri anlıyor?
Yaklaşık 18 aylıkken çocuklar sembolleri – nesnelerin ilişkisini ve anlamlarını kavramaya başlar. Çocuklar farklı hızlarda ilerleyebilse de, bu yaş grubunda çocukların ulaşabileceği ortak kilometre taşlarından bazıları şunlardır:
• El sallayabilir
• 18 aya kadar, “Top nerede?” Gibi tek adımlı soruları ve komutları anlıyor.
• 24 aya kadar iki aşamalı soruları ve “Odana git ve terliğini al” gibi komutları anlar.
• Nesnenin devamlılığını anlar (üzeri örtülen bir nesne hala oradadır)
• Sebep-sonuç ilişkisini daha iyi anlar
• İçinde ne olduğunu görmek için çekmeceleri ve kutuları keşfetmeyi sever
• Hayali oyunları ( -mış gibi) oynamaya başlar (yani, ev işlerini taklit edebilir veya bir bebeği besleyebilir )
• Aynada kendi yüzünü tanır
• Sorduğunuzda vücut kısımlarını (Burun, kulak, göz vb.) gösterebilir
• Belirli nesnelerin kullanımını anlamaya başlar (ör. Süpürge yeri süpürmek içindir)
• İşaret ederek ebeveynden yardım isteyebilir
Bir yaşındaki çocuk başkalarıyla nasıl etkileşim kurar?
Çocuklar yürümeye başladıkça bağımsızlık göstermeye başlar. Buna bağımsızlıktan ziyade özerklik demek daha doğrudur. Ebeveynden uzaklaşmaya çalışır, belli bir mesafeden sonra geri dönerler. Ayrılık kaygısı ve yabancılardan korkusu azalabilir, ardından yaklaşık 18 ayda tekrar görülebilir. Her çocuk kendine has ve farklı kişilikler geliştirecek olsa da, bu dönem çocuklarında görülen ortak davranış özelliklerinden bazıları şunlardır:
- Uzaktan başkalarını izler ve etkileşimde bulunmadan oyun oynar (Paralel oyun)
- 18 ay civarında ebeveynlere yapışmaya başlayabilir
- Komutlara veya ihtiyaçlara daha sık “hayır” demeye başlayabilir
- Öfke nöbetleri olabilir
- Anne baba yerine Güvenlik Nesnesi olarak yumuşak eşyaları (battaniye, peluş oyuncak vb) kullanabilir.
Bir Yaşındaki Çocuğumun Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirim?
- Çocuğunuza doldur-boşalt yapabileceği oyuncaklar verin.
- Hayali oyunlar (-mış gibi oyunlar) için teşvik edin. Birlikte doktorculuk, yemek yapma, bebek besleme gibi oyunlar oynayın. Sopayı alıp at gibi dıgıdık dıgıdık binsin.
- Çocuğunuza iki ila altı parçalı basit yapbozlar ve değişik boyutta toplar verin.
- Çocuğunuzun blokları üst üste dizerek kuleler yapmasına yardım edin.
- Çocuğunuzu ev işlerinde size “yardım” etmesi için cesaretlendirin (Çorap eşleştirme, çamaşırları yerleştirme, yerleri silme vb)
- Çocuğunuza karalaması ve çizmesi için kağıt ve büyük boya kalemleri verin.
- Yaptığınız şeyler hakkında çocuğunuzla açık ve basit bir dille konuşun.
- Çocuğunuz kullanmasa bile nesneler için doğru isimleri kullanın. Örneğin: çocuğunuz “hüp-hüp” diyebilir ve siz “Bunun adı Su, hüp diye içiyoruz” diyebilirsiniz.
- Çocuğunuzun cümlelerini genişletin. Çocuğunuz “Kurabiye ister misin” derse, “Başka bir kurabiye ister misin?”
- Çocuğunuzla her gün yaşına uygun resimli hikaye kitapları okuyun.
- Çocuğunuzla aile sofrasına oturarak birlikte yemek yiyin.
- Bağırmadan veya vurmadan; net, kararlı, tutarlı ve uygun disiplini sağlayın. Kurallar konusunda net olun, kişiye, zamana, mekana göre kuralları değiştirmeyin.
